تی‌بین
مرگ یگ گورستان زیر پای زمان!/سکوت میراثی‌ها بر قلب شکسته شیرسنگی
گورستان تاریخی شهسوار ایذه با انبوهی از شیرهای سنگی در سکوت متولیان هر روز یک گام محکم‌تر به سمت نابودی خود بر می‌دارد و این باعث می‌شود تا بزرگترین گورستان شیرهای سنگی به‌زودی در مرگ خود ماتم بگیرد.
به گزارش خبرگزاری فارس از ایذه، با تبدیل شدن گردشگری به یک صنعت پردرآمد، توجه به توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد المان‌های مرتبط با فرهنگ هر جامعه و منطقه توسط سرمایه‌گذاران و متولیان این امر در حال صورت گرفتن است و این مساله باعث استقبال گسترده گردشگران و طرفداران این حوزه شده است.
شهرستان باستانی-تاریخی ایذه به واسطه بافت متنوع خود همواره در تمام حوزه‌های سنگی و سنگ‌نگاره جز پر ظرفیت‌ترین شهرهای جهان بوده و آثار مختلف آن که ریشه در ادوار چندهزارساله تاریخ دارد گواهی بر این ادعا است.
با توجه به فرهنگ و آداب اقوام مختلف جهان و ایران همواره آیین تدفین و المان گورستان‌های قدیمی مناطق مختلف مورد توجه گردشگران و تورهای مربوطه و به ویژه عکاسان بوده که توانمندی این ظرفیت که هزاران سال و قرنها تمدن و فرهنگ معرفی می‌کند به نمایش می‌گذارد.
با این حال و وجود آثار برجای مانده از چند سده، شیرهای سنگی شهسوار که بزرگترین ظرفیت و جاذبه در نوع خود در سطح کشور به حساب می‌آید می‌تواند یک ظرفیت بی‌نظیر جهت جذب توریست از نقاط مختلف جهان را به نمایش بگذارد ولی در پی خواب غفلت مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، استان خوزستان و شهرستان ایذه از گذشته تا به امروز این جاذبه در حال نابودی و حرکت رو به فراموشی است.
گورستان شیرهای سنگی شهسوار با تنوعی از سنگ‌هایی مربوط به ادوار دور و نزدیک و قدمتی بالغ بر ۵۰۰ سال در هفت کیلومتری شمال شهر ایذه واقع شده است و به دلیل اینکه این آثار هیچ‌گاه مورد توجه متولیان امر نبوده است دستخوش نابودی بر اثر عوامل طبیعی و انسانی و دستبرد توسط افراد سودجو جهت فروش به افراد علاقه‌مند به این سنگ‌های ارزشمند در داخل و خارج از کشور شده است.
در سالیان نه چندان دور که این آثار و گورستان مورد توجه بود، به واسطه وجود یک اثر مورد احترام توسط اقوام بختیاری در این محل همواره گورستان شهسوار میزبان تشییع و خاکسپاری بزرگانی از شهرهای بختیاری‌نشین استان خوزستان از جمله رامهرمز، باغملک و مسجدسلیمان بوده است و این امر در نوشته‌های موجود در این سنگ قبرها به وضوح نمایان است.
شهسوار و وجود گورستان تاریخی در کنار کتیبه‌های مربوط به دوره ساسانیان خود نه تنها برای همه فرهنگ دوستان ایرانی و خوزستان، بلکه این آثار مورد فراموشی مسوولان گذشته تا به امروز میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان واقع شده است که گاه آن با انتشار عکس و خبر هایی در مورد این آثار در شهر ایذه، خود شهروندان با اعلام بی خبری از وجود چنین آثار ارزشمندی خواهان آدرس آن جهت بازدید هستند.
امروز موضع دیگری که به عنوان یک انتقادی دیگر به مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری وارد است عدم ساماندهی و عرصه‌گذاری این آثار ارزشمند و وارد شدن قبرستان بافت جدید با پوشش کاملاً جدید به حریم گورستان‌های قدیمی بوده که به عنوان یک ظرفیت گردشگری می‌توانست مورد توجه قرار گرفته و به یک منبع درآمد برای بسیاری از شهروندان فعال در این حوزه و اقامتگاه های بوم گردی حاصل از این صنعت تبدیل شود.
دو سال پیش برخی از فعالان و دوستداران حوزه میراث فرهنگی شهرستان ایذه با اقدامی خودجوش کار ترمیم برخی از شیرهای سنگی و سنگ قبرهای قدیمی را انجام داده ولی با توجه به عدم وجود حتی یک نگهبان جهت حفظ و مراقبت این عرصه شمار زیادی از آن در بی تدبیری دچار شکستگی و نابودی شده است و این عدم توجه ادامه‌دار می‌تواند زنگ خطری جدی برای پایانی اندوهگین بر این گورستان تاریخی باشد.
مرگ تدریجی گورستان سرعت گرفته است
یکی از فعالان فرهنگی حوزه میراث فرهنگی شهرستان ایذه در این رابطه می‌گوید: شهر ایذه به لحاظ باستان‌شناسی و تاریخی در کشور جایگاه ممتازی دارد و جاذبه‌های باستانی و تاریخی مهمی در این شهر وجود دارد که می تواند راه‌گشا برای باستان‌شناسی و تاریخ ایران و جهان باشد.
وی افزود: مجموعه باستانی تاریخی شهسوار، شامل شیرهای سنگی و سنگ قبرهایی متنوع از اواخر صفوی تا عصر حاضر، نگار کند باستانی و مقبره‌ای که از دوران ایلخانی و تیموری است.
غلامحسین عالیپور ادامه داد: این سایت باستانی-تاریخی در گذشته نه چندان دور مملو از شیرهای سنگی با اندازه‌های متفاوت بوده است و تا ده‌های گذشته بالغ بر 200 شیر سنگی در این محوطه وجود داشته که متاسفانه غفلت و سهل‌انگاری موجب شده که تعداد فراوانی از این شیرهای سنگی از بین برود یا مورد سرقت قرار گیرد.
این فعال حوزه باستان‌شناسی اضافه کرد: علاوه بر عوامل انسانی، شرایط جویی و آب هوایی و محیطی نیز در روند تخریب و تسریع موثر بوده است و اگر چه این مجموعه ارزشمند به شماره 2598 ثبت ملی شده است ولی مورد حمایت جدی میراث فرهنگی وگردشگری قرار نگرفت.
وی ادامه داد: در چند سال گذشته با همت اداره میراث فرهنگی و گردشگری ایذه و تعدادی از دوستداران میراث فرهنگی با هزینه شخصی نجات‌بخشی و مرمت این سایت آغاز شد و بالغ بر 27 شیر سنگی و تعداد فراوانی از قبور مرمت شد.
عالیپور با اشاره به راهکارها و پیشنهادات جهت ساماندهی و بهبود وضعیت موجود در این سایت عنوان کرد: تامین ردیف و بودجه توسط میراث فرهنگی و گردشگری برای ایجاد یگان و مکان در این سایت و جذب نیروی حفاظتی نگهبانی تمام وقت در این محل از جمله ملزوماتی است که باید به کار گرفته شود تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
وی با تاکید بر تعیین حریم و عرصه به منظور کاهش تعرض به این مجموعه تاریخی-باستانی ادامه داد: واگذاری برای ترمیم و مرمت به یکی از دانشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی که در زمینه باستان‌شناسی و مرمت توانمند هستند به شدت احساس می‌شود.
این فعال فرهنگی افزود: برگزاری جلسات متعدد با اهالی مناطق همجوار این سایت جهت همکاری و حفاظت از این مجموعه ارزشمند و آگاهی دادن و شناساندن ارزش باستانی و تاریخی این آثار گران‌سنگ که پیامد گردشگری و رونق اقتصادی برای آنها به ارمغان خواهد آورد و تاثیر مثبت خواهد داشت باید مورد توجه قرار گیرد.
وی در پایان با تاکید بر جلوگیری از ایجاد قبور جدید در این مکان و عدم استفاده از معماری فلزی بر روی قبرها گفت: متاسفانه عدم مشخص کردن حریم برای این مکان ارزشمند تاریخی باعث شده است تا روزانه با افزایش مرگ و میر شاهد کشیده شدن قبور و مصالح جدید به آن باشیم و در صورت عدم توجه ادامه‌دار به این محل باید در آینده‌ای نه چندان دور شاهد حذف کامل آن از صفحه تاریخ این شهرستان باشیم.
برخی از مدیران ظرفیت‌های فرهنگی برای سرمایه‌گذاری را نمی‌شناسند
فرزاد اسکندری یکی از شهروندان علاقه‌مند به مسائل فرهنگی شهرستان ایذه است که با اشاره به تخریب روز افزون گورستان شیرهای سنگی شهسوار می‌گوید: بدون شک اگر چنین اثر تاریخی که ظرفیتی دیگر به مانند تالاب بندون را در کنار خود دارد در اختیار استان‌های دیگر کشور بود اینک باید شاهد بهسازی و استفاده گردشگری از آن به مانند کاروانسرای شاه عباسی، 33 پل و بسیاری دیگر از آثار استان‌های همجوار شهرستان ایذه بودیم.
وی با بیان اینکه کم‌توجهی با توجیه نبود بودجه برای مرمت و احیای آثار ملی در استان خوزستان و شهرستان ایذه بیداد می‌کند افزود: برخی از مسوولان شهرستان ایذه و متولیان میراث فرهنگی در استان خوزستان هنوز حتی آدرس این اثر ارزشمند در شهرستان ایذه را نمی‌دانند.
این شهروند ادامه داد: عدم توجه و سرکشی به این آثار توسط متولیان بسیار مخرب‌تر از بودجه های مالی است و یک مدیر تا زمانی که این آثار و مشکلات آن را از نزدیک لمس نکند در قالب یک خبر و عکس نمی‌تواند به این ظرفیت و خطراتی که آن را تهدید می‌کند پی ببرد.
اولین کسی باشید که نظر می‌دهد!